بررسی سرگذشت کاپیتان ویلیام کید ابعاد تازه‌ای از داستان واقعی این مرد را فاش می‌سازد. کید، این تاجر زیرک، اهل مطالعه و آبرومند که ساکن نیویورک است از سوی ویلیام سوم پادشاه انگلستان ماموریت میابد تا دست به عملیاتی ویژه بزند، عملیات شکار دزددریایی. اما شورش در عرشه‌کشتی کید و برخی مشکلات دیگر دست‌به‌دست هم دادند تا اساساً او از مسیر و هدف اصلی­‌اش فاصله بگیرد.

کید که یک آدم عملگراست، انتخاب خود را کرده و از یک شکارچی به شکار مبدل می‌شود و در نتیجه همین امر آوازه­اش به عنوان یک دزددریایی عالم‌گیر می‌شود. سالیان سال، کید نقش عوض می‌کند. او در اصل نقش یک جاسوس دوجانبه را در عرصه دزدی دریایی به‌عهده دارد، جاسوسی که مدام در مرز باریک میان عمل به قانون و قانون گریزی در پهنه دریاها گام برمی‌دارد.
سرانجام کید به جرم دزدی دریایی و قتل نفس به دارمجازات آویخته می‌شود، جرمی که معلوم نیست انجام داده‌باشد. صرف‌نظر از همه این موارد، سلطنت می‌خواست از او درس عبرتی بسازد برای کسانی که ممکن بود بخواهند جسارت کرده و دامن کار کورسری حکومتی را آغشته به لکه ننگ دزدی دریایی کنند.
کاپیتان کید سرمشق خوبی برای این عبرت‌آموزی بود. از این داستان همچنین درمیابیم که چگونه اسطوره­‌ها اغلب تاریخ‌ساز می‌شوند، مگر آنکه آن اسطوره در محکمه تاریخ بازجویی شود.

برنامه سیری در تاریخ نگاهی دارد به زندگی و افسانه «وایات اِرپ». در این برنامه قصد داریم بفهمیم، قهرمانان و تبه‌کاران واقعی رویداد هفت تیر کشی در اوکی کرال چه کسانی هستند؟ پیش از آنکه هالیوود در سال ۱۹۳۰ از او یک اسطوره بسازد، وایات عملاً در تاریخ، سیاهی لشکری بیش نبود. اما فارغ از عرصه هالیوود و در عرصه زندگی او نقشهایی چون قماربازی دوره گرد، مجرمی با سابقه اسب دزدی، دلال محبت، بادی گارد یک میخانه، کلانتر محله و در یک کلام آدمی خوش گذران را ایفا کرد. از داج سیتی گرفته تا تومسون و از گُلد فیلد گرفته تا یوکان، می‌شد او را در مشقت بارترین شهرهای تازه صنتعی شده غرب وحشی یافت. اما تنها به دلیل مقابله یک تنه‌اش با دارو دسته تبهکار کلانتون‌ها در اوکی کورال در شهر تومسون است که چهره‌ای ماندگار از او بجا مانده است.
با رجوع به اسناد دادرسیه پس از حادثه هفت تیرکشی و مصاحبه با کارشناسان خبره‌ای چون استاد حقوق، پروفسور استبان لوبت و نویسنده کتاب «وایات اِرپ، از افسانه تا واقعیت» آلن بارا، برنامه سیری در تاریخ به دقت دود غلیظ به جا مانده از آتش باروت هفت تیرها را کنار میزند تا از نو حقیقت پنهان جدال در اوکی کرال و حتی عواقب خونبار پس از آن را بازسازی نماید. اما وایات اِرپ فارغ از رنگ و لعاب هالیوودیش، کاراکتریست بسیار مرموزو دردسرساز.
با این برنامه همراه شوید تا با هم سفری داشته باشیم به تاریخی ترین منطقه آمریکا یعنی «اوکی کرال» جایی که در آن هیچ چیزش درست نبود.

اسب دیوانه رهبر معنوی و جوان قبیله سرخ‌پوست «سو»، به مظهر مقاومت بومیان در برابر پیشروی سفید پوستان به سمت غرب تبدیل شده است. فرماندهی او در شکست دادن لشکر هفتم سواره نظام کاستر در تاریخ ۲۵ ژوئن سال ۱۸۷۶ میلادی در لیتل بیگ هورن، او را به مشهورترین جنگجوی بومی در آمریکا تبدیل کرده؛ آوازه‌ای که تا به امروز ادامه داشته است. همانند بسیاری از سربازان مورد احترام دیگر، اسب دیوانه نیز در بین مردم خود و در بین سفید پوستان، چهره‌ای بحث برانگیز و اغلب تحقیر شده دارد. درست به همین دلیل، چگونگی کشته شدنش و اینکه چه کسی مسئول کشته شدن اوست، هنوز مورد بحث قرار دارد

روز پنجم می سال ۱۸۲۱ «ناپلئون بناپارت» در تبعید و در یک جزیره دور افتاده انگلستان به نام سنت هلنا، در سن ۵۱ سالگی درگذشت. در آن زمان، هیچ کس به طور قطع نمی‌دانست چه چیزی عامل مرگ امپراتور بوده است. عوامل ممکن شامل هپاتیت، سفلیس، کمبود ویتامین و سرطان بودند. در نهایت، دکترها تصمیم گرفتند که بر سر یک عامل به توافق برسند: سرطان در داخل شکم. اما بیش از پنجاه سال قبل، یک گروه کوچک از محققین شروع به کار بر روی این موضوع کردند که ناپلئون توسط یک خدمتگذار به ظاهر وفادار که برای قدرت حاکم در فرانسه کار می‌کرد، کشته شده است.
امروزه این نظریه که ناپلئون مسموم شده بود، هنوز مورد بحث دو گروه متضاد است. یک گروه به یک دسیسه همراه با یک برنامه‌ریزی استادانه برای اجرای یک قتل بی‌عیب و نقص معتقدند و گروه دیگر معتقدند که حقیقت آنقدر هم پیچیده نیست. در طی این سال‌ها، با پیوستن محققینی از آزمایشگاه‌های علمی معتبر مختلف شامل اف‌بی‌آی و اسکاتلند یارد به منظور یافتن علت مرگ ناپلئون، هرکدام از طرفین بحث، مطمئن‌تر شده‌اند.

در آخرین دور تحقیقات، متخصصین سم‌شناسی از اداره پلیس فرانسه و پزشکان فرانسوی به یافته‌های جدیدی دست یافته‌اند که فکر می‌کنند مضنون قتل را مشخص می‌سازد و یک بار و برای همیشه ثابت می‌کند که این امپراتور بزرگ قربانی سم نبوده بلکه قربانی عوامل عادی دیگری بوده است: بیماری و مراقبت پزشکی ضعیف.

داستان گانگستری به نام “آل کاپون” همواره یک پایان داشته است که دولت کاپون را به جرم فرار از مالیات دستگیر کرد و اینکه فردی که واقعاً او را سرنگون ساخت، دشمن بزرگ او، مأمور اداره مالیات، الیوت نس بود. اما این داستان، زوایای بسیار دیگری هم دارد.
ما در تحقیقات خود بررسی خواهیم کرد که واقعاً چه اتفاقی روی داد. در سال ۱۹۲۹ و بعد از قتل عامی که در روز ولنتاین اتفاق افتاد، گروهی از تاجران شیکاگو که برای مخفی نگه داشتن هویت آنها، به آنها نام مستعار “شش مرموز” را داده بودند، تصمیم به انجام کاری گرفتند که پلیس شیکاگو و مقامات شهری در انجام آن در برخورد با فرمانروایی هفت ساله‌ی کاپون به عنوان ابر قدرت جنایات در شیکاگو، ناتوان مانده بودند. آنها برای پایان همیشگی کار کاپون، راه مناسبی پیدا می‌کنند.
آنها با ثروت شخصی خود که به عنوان پیشگامان صنعت در شهر داشتند و همچنین به کمک ارتباطات سیاسی که در واشنگتن دی.سی. داشتند، برنامه‌ای برای حمله به وی طراحی کردند. آنها از رئیس جمهور جدید، هربرت هوور درخواست کمک کردند تا وی از تلاش آنها برای کمک مالی مأموران اداره جاسوسی دولت که فعالیت‌های اقتصادی “کاپون” را گره گشایی کردند، حمایت کند. محکومیت کاپون به فرار از مالیات، ممکن است در پشت صحنه، کاملاً توسط گروه شش مرموز هدایت شده باشد

در ماه مارچ سال ۲۰۰۲ میلادی در شهر ویلنیوس لیتوانی، کارگران ساختمانی یک گور دسته جمعی را پیدا کردند که حاوی ۲۰۰۰ اسکلت انسان بود. بعد از بررسی‌های بسیار، دانشمندان به این نتیجه رسیدند که این بقایا به آخرین ارتش بزرگ ناپلئون که در سال ۱۸۱۲ در حال عقب نشینی از مسکو بود، تعلق دارد. این کشف، اولین مورد از این نوع است و اطلاعات جدیدی در مورد حمله‌ی ناپلئون به روسیه (که به بزرگ‌ترین فاجعه نظامی ثبت شده مشهور است)‌ در اختیار ما قرار می‌دهد.
در این قسمت از برنامه «سیری در تاریخ»، ما با دانشمندانی در لیتوانی و فرانسه همراه خواهیم شد تا دریابیم افرادی که در این گور دفن شده‌اند چه کسانی هستند و چگونه جان خود را از دست داده‌اند. آیا ناپلئون قوانین و مقررات نظامی خودش را اجرا کرده بود؟ چرا در بین این بقایا، اسکلت زن‌ها نیز وجود دارد؟ و از همه مهمتر، چه چیزی عامل مرگ ۲۰۰۰ نفر در یک مکان شده است؟ آیا این یک مورد کشتار دسته جمعی است؟ آیا یک نوع بیماری همه‌گیر بوده است؟ و یا همانطور که ناپلئون خواست تا مردم باور کنند، این اتفاق نتیجه شرایط مرگ‌بار آب و هوا بوده است؟

داستانی از غرب قدیم وجود دارد که هیچوقت فراموش نمی­‌شود٬ داستان جسی جیمز یاغی. کار او دزدی از پولدارها برای فقیرها بود، ولی از نگاه مردان قانون او فقط یک قاتل بود. بعد از سال­ها دزدی و وحشت پراکنی، جسی می­‌دانست که روزهای آخر عمرش فرا رسیده است.
یک جایزه ۱۰ هزار دلاری برای سرش گذاشته شده بود و او می­‌دانست که بالاخره یکی برای بدست آوردن این جایزه تلاش خواهد کرد. گفته می­‌شود که او با چند خرده یاغی تبانی کرد تا مرگش را جعل کند، کسی را جای خودش خاک کند تا بتواند یک زندگی جدید را، بدون جایزه برای سرش، از نو شروع کند

در سپتامبر ۱۸۵۷ مسافران کاروان فنچر که از آرکانزاس به جنوب کالیفرنیا از جاده قدیم اسپانیایی می‌رفتند، در منطقه‌­ای آرام و زیبا بر بالای کوه­های جنوب غرب سرزمین یوتا و در ناحیه گریت بسین توقف می‌کردند و چادر می­ زدنند. این گروه که متشکل از بیش از ۱۲۰ مرد و زن و کودک سفید ثروتمند می‌­شود، در این منطقه توقف می­‌کنند تا گله خود را قبل از آخرین مرحله از سفر دشوارشان در بیابان استراحت دهند

در سپیده‌­دم دوشنبه هفتم سپتامبر، گروه فنچر با حمله­‌ای مواجه می‌­شود که ظاهرا از طرف بومیان قبیله پایوت است. پیشگامان مصمم در پشت واگن­های خود مستقر می­‌شوند تا با مهاجمان مقابله کنند. به مدت پنج روز، گروه فنچر در حالی که تعداد زیادی کشته و مجروح می‌­دهد، از موقعیت خود دفاع می­‌کند و تلفات سنگینی را بر دشمن ظاهرا بومی خود وارد می‌­کند. در نهایت در ۱۱ سپتامبر ۱۸۵۷، کاپیتان جان دی لی از شبه نظامیان محلی مورمن با پرچم سفید به سمت مدافعان مستاصل می‌­رود. او به آنها قول می­‌دهد اگر اسلحه­‌های خود را تحویل دهند و همراه شبه نظامیان او به شهر نزدیک سدار بروند از آنها در مقابل پایوت­ها محافظت می­‌کند. مهاجران در مقابل این پیشنهاد به دو گروه تقسیم می‌شوند، اما در نهایت با توجه به نبود آب، مهمات اندک و تعداد زیادی کشته و زخمی، قول لی در مورد حفاظت از آنها را می­‌پذیرند.

آنها توسط لی به سه گروه تقسیم می­‌شوند. کودکان و مجروحان در واگن­ها و زنان و مردان در پشت سر آنها به فاصله چند صد متری پیاده به راه می­‌افتند و لی دستور می‌­دهد. گلوله‌ای شلیک می­‌شود. اتفاقی که پس از آن می‌­افتد، کشتاری هولناک است که به تنهایی توسط بومیان انجام نمی­‌شود، بلکه مورمن­ها و تعدادی از متحدان پایوت آنها آن را موجب می­‌شوند.
۱۴۰ سال بعد و در آگوست ۱۹۹۹ بالاخره سکوت می­‌شکند و یک متصدی بیل مکانیکی که توسط مسئولین کلیسای مورمن برای تعمیر یک پایه در حال تخریب در محل چمنزارهای کوهستانی به کار گرفته شده است، یک گور دسته جمعی از ۲۸ قربانی را پیدا می­‌کند. استخوان­ها به دانشگاه یوتا برده می‌­شود و در آنجا یک مردم‌شناس قانونی به نام شانون نواک و تیم او کشفیات متحیرکننده‌­ای را انجام می‌­دهند. این اتفاق قبل از دستور فرماندار یوتا (از نوادگان یکی از قاتلان) مبنی بر دفن مجدد و فوری استخوان­ها رخ می‌دهد.
کشف دانشمند با داستان مورمن­ها در تناقض است. برای یک مخفی­‌کاری دیگر خیلی دیر است. ارواح چمنزارهای کوهستان صحبت کرده و نکاتی جدید را در مورد وحشیگری فراموش شده بیان کرده‌­اند. اکنون از طریق علم نواک و تحقیقات ویل بگلی و سالی دنتون داستان جدیدی ظاهر شده است. داستانی که مشخص می­‌کند مردان سفید و نه بومیان، قاتلان چمنزارهای کوهستان هستند و دستور کشتار دسته جمعی عظیم در ۱۱ سپتامبر توسط بالاترین مقامات مذهبی صادر شده است.

لورنزو دا مدیچی بهترین نمونه یک انسان عصر رنسانس است. به عنوان رئیس خانواده قدرتمند فلورانسی در قرن پانزدهم، وی دوره­ای روشنفکری را رهبری کرد که قابل مقایسه با عصر طلایی یونانی بود.

رهبری لورنزو و خانواده­اش فضایی از فرهنگ، خردمندی و حکمت را باعث شد که در آن هنرمندان بزرگی چون لئوناردو داوینچی، میکل آنژلو و بوتچلی به وجود آمدند. هنرمندانی که کارهایشان هنوز هم موجب احترام و تحسین است. اما خانواده پرقدرت و ثروتمند مدیچی به همان اندازه در سیاست نیز مهارت داشتند. سیاستی که در واقع قدرت بود و توسط نیکولو ماکیاولی هم عصرشان شرح داده شده است. آنها حاکم جذاب­ترین شهر آن دوره بودند بدون اینکه دفتری داشته باشند. توانایی آنها در اعطا کردن و یا دریغ داشتن باعث شده بود اهالی فلورانس و رقبای سیاسی از آنها بترسند و یا به آنها احترام بگذارند، عاشقشان باشند و یا از آنها متنفر باشند.

لورنزو و برادرش گیلیانو هدف بزرگترین نزاع سرد عصر رنسانس ایتالیا بودند. در ۲۶ آوریل ۱۴۷۸، گروهی خیانتکار گیلیانو را با حداقل ۱۹ ضربه چاقو به طرز وحشیانه­ای به قتل رساندند و جسد در حال خونریزی او را بر روی زمین کلیسای جامع ایل دومو رها کردند. لورنزو به شدت مجروح شد اما فرار کرد تا فلورانس را همچنان در دستان مدیچی نگه دارد.

برای قرن­ها، تاریخدان‌­ها اعتقاد داشتند که خانواده پازی، که از رقبای بانکداری مدیچی بودند و نسبت به قدرت آنها حسادت داشتند در مرکز این توطئه پیچیده قرار داشته­‌اند.

اکنون دکتر مارچلو سیمونتا تاریخدانی در دانشگاه وسلیان نامه­ای رمزنگاری شده پیدا کرده است که این آدمکشی فجیع را پیچیده‌­تر می­‌کند. آیا در توطئه پازی دیگرانی نیز وجود داشتند که کاملا درگیر ماجرا بودند؟ آیا این یک نقشه بین‌­المللی بود که دوک اوربینو که گفته می­شد دوست لورنزوست در آن شرکت داشت؟ و اینکه آیا ریشه­‌های این توطئه خونین به پاپ می­رسید؟

شهر افسانه­ ای آتلانتیس، در زمان اوج اقتدارش به عنوان بزرگترین و پیشرفته ­ترین تمدن شناخته شده بشری از لحاظ تکنولوژی محسوب می­شود. البته در صورتی که چنین شهری اصلا وجود داشته است. تمام نشانه ­های آتلانتیس از بین رفته­ اند.
آتلانتیس برای قرن­ها تاریخدانان را متحیر و مجذوب کرده است. آیا رازهای این شهر در اعماق دریا نهفته است و یا آتلانتیس یکی از افسانه ­های بزرگی است که از تمدن باستان به ارث رسیده است؟